Voor Rafael van der Vaart is voetbal altijd meer geweest dan werk of entertainment. Het is een levenslijn, een familietraditie, een wereld waarin hij zowel als speler als analist zijn stempel drukte. Maar er is één rol die voor hem boven alles staat: die van vader. En precies die rol dwingt hem binnenkort mogelijk tot een ingrijpende beslissing.
De oud-speler van onder andere Ajax, Real Madrid en HSV vertelt in een uitgebreid gesprek met de Volkskrant dat hij zijn werk als analist direct neerlegt zodra zijn zoon Damián van der Vaart zijn debuut maakt in het eerste elftal van Ajax. Niet alleen als Ajax-watcher, maar mogelijk zelfs als Eredivisie-analist in het algemeen.
“Als hij straks echt in Ajax 1 staat, dan stop ik gewoon. Dat moet,” zegt Van der Vaart stellig. “Het wordt anders te lastig, te dubbel. Ik wil hem steunen en begeleiden, maar tegelijkertijd moet ik eerlijk en kritisch zijn in mijn analyses. Dat gaat botsen.”
Een zoon die zijn eigen weg zoekt — maar wel met zijn vader naast zich
Damián, negentien jaar oud en actief bij Jong Ajax, is al langere tijd een groot talent in de jeugdopleiding van de Amsterdammers. Hij is creatief, technisch vaardig en heeft, net als zijn vader vroeger, een natuurlijke flair die hem onderscheidt. Toch is Rafael de eerste die benadrukt dat talent alleen niet genoeg is.
“Op een gegeven moment heb ik hem gevraagd: wat wil je dat ik ben? Je vader die alles goed vindt, of iemand die je helpt om beter te worden?” vertelt hij.
Het antwoord van Damián was verrassend volwassen: “Ik wil beter worden.”
En dus is Rafael ook onvermijdelijk kritisch. Soms hard. Soms op een manier die binnen het gezin weleens tot discussie leidt. “Dan zeggen Estavana of mijn vader: ‘Doe eens rustig, je bent veel te streng.’ Maar ja, dat hoort erbij. Hij wil groeien, en bij groeien hoort eerlijkheid. Dat hij mijn zoon is, verandert daar niets aan.”
Officieus al dicht bij Ajax 1
Dat Damián steeds dichter tegen een debuut in de hoofdmacht aanzit, staat vast. Afgelopen zomer maakte hij zijn officieuze debuut in een oefenwedstrijd tegen het Schotse Hibernian, waar Ajax met 6-3 won. Ook trainde hij al meerdere keren mee met het eerste elftal.
Het lijkt dus een kwestie van tijd voordat hij daadwerkelijk minuten gaat maken in de Eredivisie. En dat vooruitzicht zet Rafael aan het denken — meer nog: het dwingt hem tot voorbereiden.
“Als hij straks structureel bij Ajax 1 hoort, kan ik niet meer in Studio Sport zitten en zeggen: ‘Damián speelde slecht’, of: ‘Hij liep niet goed mee.’ Dat voelt niet goed, voor hem niet en voor mij niet.”
Van der Vaart wil boven alles een veilige buffer creëren. Niet tussen hem en zijn zoon, maar tussen zijn werk en zijn privéleven. “Ik wil zijn vader zijn. Zijn vriend. Zijn vertrouwenspersoon. Het moet niet zo zijn dat hij zich afvraagt of ik hem beoordeel als speler of als zoon.”
Een bijzondere vader-zoonrelatie binnen de voetbalwereld
De dynamiek tussen vader en zoon Van der Vaart is uniek, maar tegelijkertijd herkenbaar voor veel ouders met een kind in de topsport. De verwachtingen zijn hoog, de druk is constant aanwezig, en de hele wereld kijkt mee.
In het geval van de familie Van der Vaart is de aandacht nog sterker, omdat zowel vader als moeder — Sylvie Meis — publiek bekende personen zijn. “Ik denk dat Damián het soms lastig heeft met die extra schijnwerpers,” zegt Rafael. “Iedereen heeft een mening. Iedereen vergelijkt hem met mij. Dat is niet eerlijk, maar het gebeurt.”
Toch ziet hij hoe zijn zoon groeit onder die druk. Rustiger, volwassener, vol toewijding. En precies daarom wil Rafael zijn rol niet vertroebelen.
“Hij moet weten dat ik honderd procent achter hem sta, zonder dubbele pet op.”
Een toekomst waarin vader en zoon elkaar vinden — maar buiten de studio
Hoewel het voor veel voetballiefhebbers een teleurstelling zal zijn als Van der Vaart stopt als analist — hij staat bekend als een van de eerlijkste, scherpste en meest vermakelijke stemmen op tv — heeft hij er zelf vrede mee. “Ach, werk komt wel weer. Er zijn genoeg andere dingen te doen in het leven. Maar dit traject, dat van je eigen kind, dat maak je maar één keer mee.”
Hij sluit zelfs niet uit dat hij voor langere tijd uit het medialandschap stapt. “Misschien stop ik helemaal met de Nederlandse competitie. Dat weet ik nog niet. Het hangt af van hoe het loopt met Damián.”
Maar één ding staat voor hem vast: als zijn zoon straks op het veld staat in de Johan Cruijff ArenA, dan is Rafael van der Vaart daar niet als analist, maar als trotse vader.
“Het is het mooiste dat er is: je kind zien doen wat jij ooit deed. En dan wil ik gewoon aan de zijlijn staan. Niet erbovenop, niet op tv, maar naast hem. Zoals het hoort.”
