Jack van Gelder ligt zwaar onder vuur na zijn recente uitspraken in De Oranjezondag, waarin hij voormalig D66-lijsttrekker Sigrid Kaag omschreef als “een heks uit een bezemkast”. Deze woorden, geuit tijdens een discussie over de recente opmars van D66 onder Rob Jetten, hebben geleid tot felle reacties op sociale media en een bredere discussie over de toon in het publieke debat.
In de uitzending besprak Van Gelder de spectaculaire groei van D66 en maakte hij zich zorgen over de mogelijke zetelwinst van de partij bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Hij verwees naar 2021, toen D66 onder leiding van Kaag 24 zetels behaalde, en suggereerde dat de partij opnieuw richting de 25 zetels zou kunnen gaan. Daarbij koos hij voor een scherpe en persoonlijke typering van Kaag, wat door veel kijkers als onheus en onnodig beledigend werd ervaren.
Van Gelder stelde dat kiezers “weten dat ze het niet nog een keer moeten doen” en uitte zijn angst dat de zogenoemde “heks weer uit de bezemkast komt, in de vorm van Kaag”. Hij refereerde aan haar afwezigheid in de nationale politiek en haar rol bij internationale missies, waaronder het Midden-Oostenconflict. Hélène Hendriks vroeg om verduidelijking, waarop Van Gelder opmerkte dat Kaag af en toe op televisie verschijnt en hij haar stem in bepaalde dossiers mist.
Aan tafel reageerde politiek verslaggeefster Merel Ek dat het gebruikelijk is dat partijen prominente oud-kopstukken laten spreken tijdens partijdagen, vergelijkbaar met hoe Mark Rutte nog op VVD-evenementen verschijnt. Van Gelder leek dit te erkennen, maar bleef de termen herhalen die bij veel kijkers de wenkbrauwen deden fronsen.
Sigrid Kaag speelde in 2021 een centrale rol als lijsttrekker en vicepremier en bekleedde later een internationale functie bij de VN. De verwijzing van Van Gelder naar haar vermeende afwezigheid in politieke dossiers stuitte op onbegrip, vooral omdat haar werk buiten Nederland juist beleidsmatig relevant was.
Op sociale media ontketende Van Gelders uitspraak een storm van kritiek. Veel reacties wezen op het seksistische karakter van zijn woorden. Kijkers bekritiseerden het gebruik van “heks” en de persoonlijke aanval, los van politieke voorkeur. Sommigen stelden dat dit type framing vrouwelijke politici ontmoedigt en de drempel voor publieke functies onnodig verhoogt.
De discussie gaat verder dan de woorden van Van Gelder alleen. Het raakt aan een bredere kwestie over de rol van talkshows in het politieke debat. Tegenstanders benadrukken dat scherpe meningen en humor mogen, maar persoonlijke beledigingen weinig toevoegen en het publiek debat verharden. Het fragment werd massaal gedeeld en besproken, ook door accounts en programma’s die normaal niet politiek gebonden zijn.
Of Van Gelder of De Oranjezondag inhoudelijk zullen terugkomen op de commotie, is nog onbekend. Evenmin is er een officiële reactie van D66 of Kaag zelf geweest. De mediastorm laat echter zien hoe snel uitspraken in een informele setting kunnen uitgroeien tot landelijk nieuws.
Met de verkiezingen in zicht en D66 die zijn momentum onder Rob Jetten probeert vast te houden, is de gevoeligheid voor dit soort uitspraken hoog. De aflevering benadrukt hoe dun de lijn is tussen scherpe kritiek en persoonlijke aanval, en dat inhoudelijke argumenten de voorkeur verdienen boven beledigende typeringen.
Kern: Van Gelders uitspraak over Kaag als “heks uit een bezemkast” heeft een golf van online kritiek veroorzaakt en zet opnieuw de discussie over de grenzen van het publieke debat op scherp. Het laatste woord is hierover nog niet gesproken.
